Naczelnik Urzędu Skarbowego to funkcja administracyjna określona w ustawie o Krajowej Administracji Skarbowej z dnia 16 listopada 2016 roku. Ustawa ta dokładnie okręśla zadania Naczelnika Urzędu Skarbowego w art. 28.
1. Do zadań naczelnika urzędu skarbowego należy:
1) ustalanie, określanie, pobór podatków, opłat i niepodatkowych należności budżetowych oraz innych należności na podstawie odrębnych przepisów;
2) pobór należności celnych oraz innych opłat, związanych z przywozem i wywozem towarów;
3) wykonywanie zadań wierzyciela należności pieniężnych;
4) wykonywanie egzekucji administracyjnej należności pieniężnych oraz wykonywanie zabezpieczenia należności pieniężnych;
5) zapewnienie obsługi i wsparcia podatnika i płatnika w prawidłowym wykonywaniu obowiązków podatkowych;
6) prowadzenie ewidencji podatników i płatników;
7) wykonywanie kontroli podatkowej oraz czynności sprawdzających;
8) współpraca w zakresie wymiany informacji podatkowych i finansowych z państwami członkowskimi Unii Europejskiej oraz z państwami trzecimi określonych przepisami prawa międzynarodowego;
9) realizacja zadań związanych z udzielaniem pomocy państwom członkowskim Unii Europejskiej oraz państwom trzecim przy dochodzeniu podatków, należności celnych i innych należności pieniężnych oraz korzystaniem z pomocy tych państw;
10) rozpoznawanie, wykrywanie i zwalczanie przestępstw skarbowych i wykroczeń skarbowych, zapobieganie tym przestępstwom i wykroczeniom oraz ściganie ich sprawców, w zakresie określonym w Kodeksie karnym skarbowym;
11) rozpoznawanie, wykrywanie i zwalczanie przestępstw określonych w ustawie z dnia 29 września 1994 r. o rachunkowości (Dz. U. z 2017 r. poz. 2342 oraz z 2018 r. poz. 62), zapobieganie tym przestępstwom oraz ściganie ich sprawców;
12) wykonywanie kar i środków karnych oraz wykonywanie zabezpieczania kar i środków karnych, w zakresie określonym w ustawie z dnia 6 czerwca 1997 r. – Kodeks karny wykonawczy (Dz. U. z 2017 r. poz. 665, z późn. zm.) oraz w Kodeksie karnym skarbowym;
13) wykonywanie innych zadań określonych w odrębnych przepisach.
2. Naczelnik urzędu skarbowego dysponuje środkami pieniężnymi zgromadzonymi na rachunkach bankowych obsługującego go urzędu.
3. Przez obsługę i wsparcie, o których mowa w ust. 1 pkt 5, należy rozumieć działania polegające na udzielaniu pomocy w samodzielnym, prawidłowym i dobrowolnym wypełnianiu obowiązków podatkowych, realizowane w szczególności przez centrum obsługi.
4. Naczelnik urzędu skarbowego wykonuje swoje zadania przy pomocy urzędu skarbowego.
Z przepisu tego wyłaniają się 4 kategorie:
- bezpośrednie wykonywanie zadań,
- zarządzanie środkami pieniężnymi urzędu w celu realizacji jego działań,
- organizacja wsparcia i obsługi dla podatników oraz płatników,
- wykonywanie zadań przy pomocy urzędu skarbowego,
W ustępie pierwszym tego przepisu następuje enumeratywne wymienienie zadań Naczelnika Urzędu Skarbowego. W tym przypadku można też dokonać ich podziału. Są to zadania mające na celu organizację poboru podatków oraz wynikających z nich należności:
- ustalanie, określanie, pobór podatków, opłat i niepodatkowych należności budżetowych oraz innych należności na podstawie odrębnych przepisów;
- pobór należności celnych oraz innych opłat, związanych z przywozem i wywozem towarów;
- wykonywanie zadań wierzyciela należności pieniężnych;
- wykonywanie egzekucji administracyjnej należności pieniężnych oraz wykonywanie zabezpieczenia należności pieniężnych;
Drugą kategorią działań są działania informacyjno organizacyjne:
- zapewnienie obsługi i wsparcia podatnika i płatnika w prawidłowym wykonywaniu obowiązków podatkowych;
- prowadzenie ewidencji podatników i płatników;
- wykonywanie kontroli podatkowej oraz czynności sprawdzających;
- współpraca w zakresie wymiany informacji podatkowych i finansowych z państwami członkowskimi Unii Europejskiej oraz z państwami trzecimi określonych przepisami prawa międzynarodowego;
- realizacja zadań związanych z udzielaniem pomocy państwom członkowskim Unii Europejskiej oraz państwom trzecim przy dochodzeniu podatków, należności celnych i innych należności pieniężnych oraz korzystaniem z pomocy tych państw;
Do trzeciej kategorii należy zaliczyć uprawnienia w zakresie karno-skarbowym:
- rozpoznawanie, wykrywanie i zwalczanie przestępstw skarbowych i wykroczeń skarbowych, zapobieganie tym przestępstwom i wykroczeniom oraz ściganie ich sprawców, w zakresie określonym w Kodeksie karnym skarbowym;
- rozpoznawanie, wykrywanie i zwalczanie przestępstw określonych w ustawie z dnia 29 września 1994 r. o rachunkowości (Dz. U. z 2017 r. poz. 2342 oraz z 2018 r. poz. 62), zapobieganie tym przestępstwom oraz ściganie ich sprawców;
- wykonywanie kar i środków karnych oraz wykonywanie zabezpieczania kar i środków karnych, w zakresie określonym w ustawie z dnia 6 czerwca 1997 r. – Kodeks karny wykonawczy (Dz. U. z 2017 r. poz. 665, z późn. zm.) oraz w Kodeksie karnym skarbowym;
Ustawa pozostawia także otwarty katalog zadań jakie przypadają Naczelnikowi Urzędu Skarbowego. Poprzez stwierdzenie, że do jego zadań należy “wykonywanie innych zadań określonych w odrębnych przepisach”.
Ważne jest aby pamiętać, że to Naczelnik Urzędu Skarbowego jest organem administracji państwowej natomiast, urząd jest tutaj dla niego aparatem pomocniczym. Jest to zwłaszcza widoczne w dokumentacji oraz formularzach urzędowych gdzie podmiotem jest “Naczelnik Urzędu Skarbowego”.