Natychmiastowa odpowiedź na to pytanie brzmi – NIE. Jeśli zbywanie i nabywanie udziałów nie ma charakteru działalności gospodarczej nie podlega ono opodatkowaniu podatkiem VAT. Zgodnie z art. 43 ust. 1 pkt 40a ustawy o VAT zwolnione z podatku VAT są:
“40a) usługi, w tym także usługi pośrednictwa, których przedmiotem są udziały w:
a) spółkach,
b) innych niż spółki podmiotach, jeżeli mają one osobowość prawną
– z wyłączeniem usług przechowywania tych udziałów i zarządzania nimi;”
Co do zasady podatkiem VAT są objęte wszelkiego rodzaju usługi świadczone odpłatnie na terytorium kraju. Jeżeli jest ono dokonywane przez płatnik VAT w takim wypadku domyślnie będzie ono podlegać temu podatkowi. Co do zasady na podstawie art. 41 ust. 1 w zw. z art. 146a pkt 1 ustawy o VAT takie czynności powinny być objęte podatkiem w wysokości 23%. Lecz tak jak zostało to już wskazane stosuje się do niego zwolnienie, o którym już wcześniej wspominaliśmy.
Jeśli jednak podatnik wykonuje tego typu czynności w sposób zorganizowany i ciągły lub powtarzalny. Samo nabycie udziałów w celu uzyskiwania z nich przychodów w postaci dywidendy nie może być zakwalifikowane jako działalność gospodarcza. Tego typu przychody są wynikiem prawa wynikającego z faktu bycia udziałowcem i są całkowicie nierozerwalne.
Charakter tego czy działania takie podlegają opodatkowaniu VAT wynika z czynności a nie profilu działalności firmy. W tym przypadku nawet fundusz inwestycyjny, jeśli nabył udziały w innym celu niż odsprzedaż nie będzie podlegał opodatkowaniu VAT. W tej sprawie wypowiadał się już TSUE w sprawie C-77/01 Empresa de Desenvolvimento Mineiro (EDM) z 29.04.2004 r. oraz w sprawie C-465/03 Kretztechnik AG przeciwko Finanzamt Linz z 26.05.2005 r.
W wyroku tym określono, że sprzedaż udziałów podlega opodatkowaniu VAT w momencie kiedy:
- sprzedaż udziałów prowadzona jest w ramach działalności maklerskiej lub brokerskiej,
- posiadanie udziałów jest bezpośrednim, stałym i koniecznym rozszerzeniem działalności gospodarczej,
- właściciel udziałów jednocześnie uczestniczy w zarządzaniu spółką, której udziały posiada (w zakresie wykraczającym poza zwykłe prawa i obowiązki udziałowca, np. poprzez wykonywanie czynności o charakterze administracyjnym, finansowym, handlowym lub technicznym),
Sprzedaż udziałów poza działalnością przez osobę fizyczną jest domyślnie traktowana jako pozbawiona cech wskazujących na opodatkowanie VAT. Nawet jeśli jednak, ktoś prowadzi działalność gospodarczą, ale nabycie nie ma charakteru koniecznego do jej trwania transakcja taka nadal nie jest opodatkowana VAT. Stanowisko takie potwierdza w interpretacja indywidualna z 17.03.2016 r. sygn. IBPP2/4512-1111/15/KO Dyrektor Izby Skarbowej w Katowicach gdzie: „Wnioskodawca – nie będzie on uczestniczył w zarządzaniu spółką kapitałową (inną lub innymi spółkami), której udziały nabędzie. Sprzedaż przez Wnioskodawcę udziałów w Spółce kapitałowej (innej lub innych spółkach) nie będzie prowadzona w ramach działalności maklerskiej i brokerskiej. Ponadto posiadanie udziałów nie będzie bezpośrednim, stałym i koniecznym rozszerzeniem działalności gospodarczej Wnioskodawcy. Mając na uwadze opis sprawy oraz obowiązujące w tym zakresie przepisy prawa, jak również orzecznictwo TSUE należy stwierdzić, iż czynność sprzedaży przez Wnioskodawcę udziałów w Spółce kapitałowej (innej lub innymi spółkach), w opisanej sytuacji, nie będzie traktowana jako działalność gospodarcza w rozumieniu ustawy o podatku od towarów i usług, natomiast ich zbywca (Wnioskodawca) nie uzyska statusu podatnika w tym zakresie”.